LM:
Hoe is het idee voor Oxious ontstaan? Hadden jullie al ervaring in de textielindustrie of promotionele sector?

Esther:
Ik heb jaren als bestuurskundige voor de overheid gewerkt en kom bijvoorbeeld ook niet uit een ondernemersfamilie. Bij de overheid heb ik verschillende functies bekleed, van beleidsadviseur tot projectmanager. In dit politieke speelveld gingen de maatschappelijke belangen vaak niet voor de persoonlijke belangen. Dit frustreerde mij, waardoor ik er voor koos om via een opleiding aan de PABO voor de klas te staan. Het les geven was enorm leuk, maar ook hier liep ik er tegenaan dat de actualiteit uit de maatschappij niet goed terugkwam in de lesstof. Terwijl ik graag betekenis wilde geven aan actuele maatschappelijke vraagstukken.

Zodoende ben ik gaan nadenken over de volgende stap en kwam ik in aanraking met een bedrijf werkzaam in de promotionele producten, waar ik gefascineerd raakte door de hoeveelheid producten en de soms korte gebruiksduur. Het leek mij vanzelfsprekend dat je je klanten waardeert met kwalitatief hoogwaardige producten. Via dit bedrijf kwam ik terecht in de textielsector in Turkije. Loes (Stapper) kwam ik een halfjaar later tegen. Zij handelde met haar man in textiel en zo kwam het idee voor Oxious.

In jullie missie stellen jullie “making high-quality products that make people happy, according to the highest environmental, social and ethical standards”. Hoe uit dit zich in de dagelijkse gang van zaken bij Oxious?

Oxious staat voor “oxygen” en “conscious”. Oxygen refereert naar een zo schoon mogelijk productieproces. Verantwoord produceren, zodat er genoeg zuurstof en schone lucht overblijft voor het voortbestaan van mens, dier en planeet. Ook refereert het naar de mensen die meewerken in ons productieproces, dat zij ‘lucht krijgen’ door middel van de juiste arbeidsomstandigheden.  Concious is dat we ons bewust zijn van elk stapje dat er in de productieketen wordt gezet. Van transport, tot productie van labels en andere stappen in de keten.

In eerste instantie hebben we producten ingekocht bij bestaande producenten in Turkije, maar later zijn we overgestapt naar gerecycled materiaal. Onze bestaande producenten wilde niet overstappen van de status quo, en dus besloten we het zelf te gaan doen. In een klein dorpje in Turkije hebben we een eigen productie opgezet en eigen machines aangeschaft.

De positie van vrouwen bleek in dit dorpje nog erg traditioneel, waarbij vrouwen niet eens buitenshuis kwamen om te gaan werken. In de zogenaamde gendergap ranglijst van de VN neemt Turkije positie 136 van de 155 landen in. Die positie geeft wel aan hoe laag Turkije gemiddeld scoort. Vrouwen zijn aanzienlijk kansarmer als het gaat om financiële zelfstandigheid. Wij produceren in een klein dorpje, waar het ambacht vandaan komt en waar van die traditionele rolverdeling nog sterk sprake was.

Het lijkt me een grote uitdaging om deze traditionele rolverdeling waar al jaren sprake van is te doorbreken en kansen te bieden. Hoe hebben jullie dit aangepakt?

We zijn begonnen met de hammamdoek. Een product dat vraagt om veel handwerk en kennis van het materiaal. In het business model van bestaande producten, leggen ze de doeken aan het begin van de dag ongeknoopt op de stoep bij de vrouwen en aan het einde van de dag leggen zij deze weer geknoopt buiten. Deze manier van werken creëert een grote financiële afhankelijkheid bij de vrouwen, want wanneer ze niet kunnen werken, is er ook geen inkomen.

We zijn begonnen met drie vrouwen. Via de lokale slager en bakker hebben wij hun weten te vinden, waarna ze samen met hun man kwamen solliciteren. We zijn toen gegroeid naar 14 vrouwen, en 3 vrouwen hebben we geholpen met het behalen van hun rijbewijs. Loes ging in de pauzes met hen oefen voor het theorie-examen. Je moet je voorstellen dat zij door dit rijbewijs opeens in staat waren om naar een dorp verderop te rijden voor het behalen van een zwemdiploma. Maar ook hun dochters zagen hierdoor de onafhankelijkheid van hun moeder, waardoor er echt wat veranderd in de positie van deze vrouwen en de generaties daarna.

Op jullie website zagen wij dat jullie in de top 3 van B-Corp gecertificeerde bedrijven in the Best for the World list staan. Gefeliciteerd, een uitzonderlijke prestatie! Wat betekent deze certificering in de praktijk en wat heeft het jullie tot op heden opgeleverd?

Klopt! De minimale score is 80 punten, maar wij hebben een score van 173 punten weten te behalen, terwijl het gemiddelde van B corps rond de 91 zit. Wereldwijd zijn er 200.000 bedrijven bezig met het behalen van dit keurmerk en wereldwijd zijn er zo’n 6.000 bedrijven die het keurmerk daadwerkelijk hebben behaald, waarvan wij het hoogst scorende bedrijf zijn dat een product produceert.

B corp staat voor business as a force for good. We zijn gaan nadenken hoe we, met wat we al hebben opgebouwd, Oxious as a force for good kunnen inzetten. Dat heeft geresulteerd in de Oxious Talent Factory die we 5 maanden geleden hebben opgezet. Dit is een naaiatelier in de buurt Rotterdam Feyenoord waar we statushouders koppelen aan moeders uit de wijk die geen opleiding hebben. Het percentage mensen dat in deze wijk in armoede leeft, is erg hoog, zo boven de 20%.

Werknemers bij de Talent Factory volgen een opleiding, zodat ze een startkwalificatie hebben. Zij hebben te maken met armoede of sociaal isolement en middels de Talent Factory bieden we hun een sociaal netwerk, collega’s en financiële zelfstandigheid. Onze missie is om binnen nu en 5 jaar, 100 mensen in dienst te hebben die nu niet meedoen aan de maatschappij. Bij Oxious vinden we het bizar dat het arbeidspotentieel van deze mensen niet optimaal benut wordt.

Als ik dit zo hoor, ontbreekt het in de huidige samenleving aan een match tussen het potentieel van deze mensen en het werk wat er wel beschikbaar is. Hoe biedt Oxious specifiek een oplossing voor dit vraagstuk in de textielindustrie?

Ja inderdaad, en sterker nog, daar komt nog bij dat er een enorme textielafvalberg is. In Nederland alleen al is er jaarlijks 300 miljoen kg textielafval, waarvan nog maar een klein percentage wordt gerecycled. In de Talent Factory bieden we hiervoor o.a. een Repair service voor textielproducten die kapot retour worden gestuurd. Wij sorteren deze producten, repareren het en sturen het terug, zodat het als normale collectie verkocht kan worden. Daarnaast doen we ook een stukje confectie voor kleine en middelgrote bedrijven. Ten slotte werken we ook veel met textiel afvalstormen, onder andere voor de promotionele branche.

Wat leuk! Heb je voorbeelden van deze producties?

Zeker! We hergebruiken onder andere het materiaal van welbekende banners om verschillende producten van te maken. Dit materiaal is waterafstotend en kan daarom goed gebruikt worden voor onder andere rugzakken, fanny packs of laptophoezen. Voor de rugzak hebben we oude shirts van het Nederlands elftal gebruikt voor de kleur en voorkant van de rugzak. Maar ook van oude banners van een voetbalclub hebben we laptophoezen en tassen van gemaakt.

We zien dat bedrijven vaak nog voorraad hebben liggen van merchandise die niet meer bruikbaar is, door bijvoorbeeld een oud logo. Wij hergebruiken deze afvalstromen voor nieuwe producten. Van shirts maken we bijvoorbeeld ook scrunchies of haarbanden.

Een ander voorbeeld van de hergebruikte banners, zijn de picknickkleden die we maken. Momenteel zijn we aan het kijken of we de voorkant van de kleden ook kunnen maken met een duurzaam materiaal. Bijvoorbeeld met lakens van hotels, die op ecologische wijze worden gereinigd en opnieuw in geverfd. Het leuke van deze kleden is dat de binnenzijde wordt gevuld met schapenwol, wat een groter overtollige reststroom is in Nederland.

Jullie bieden dus zowel standaardproducten van gerecycled materiaal uit Turkije aan (o.a. de hammamdoeken) en custom producten vanuit de Talent Factory in Rotterdam. Welke belangrijke uitdagingen komen jullie tegen op het gebied van duurzaamheid en arbeidsomstandigheden?

De gerecyclede materialen die in Turkije gebruikt worden voor de doeken bestaan uit snijafval van de textielindustrie in Turkije. Dit legt een beperking op het beschikbare aantal kleuren, doordat kleuren niet makkelijk gemengd kunnen worden.

Ook is het af en toe een uitdaging om met alle verschillende culturen en manieren van werken om te gaan. Maar als je dan ziet hoe een statushouder na 2,5 jaar uit zijn sociale isolement komt en via de Talent Factory met collega’s gaat BBQ’en in het park, geeft dat zoveel energie en dankbaarheid.

Erg inspirerend om de producties te zien, en dat in de korte tijd van 5 maanden. Welke leuke ontwikkelingen verwacht je in de nabije toekomst voor Oxious?

We hopen op korte termijn internationaal producties te ontwikkelen. Daarnaast willen we reststromen in Nederland beter in kaart brengen, zodat we deze samen kunnen brengen in nieuwe producten.

Voor bedrijven is het goed om te weten dat er in veel aanbestedingen gevraagd wordt naar hun social return on investements, welke Oxious direct kan bieden met onze producten.